قبل از هر چیز توجه به دو نکته ضروری است:
1. عالَم محضر خدا است، یعنی خدا و رسول و مومنین(اهل بیت) کارهای ما را می بینند. «وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیرَی اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ: و بگو [هر کاری می خواهید] بکنید، که به زودی خدا و پیامبر او و مؤمنان در کردار شما خواهند نگریست.»
2. باید همیشه توجه داشت که گناهان دارای عواقبی اعم از کیفر و عقاب در آخرت و یا آثار وضعی در دنیا هستند.
با توجه به این دو نکته، حال از دیدگاه قرآن و سنت به این مطلب نگاه می کنیم: خداوند متعال در قرآن به رسول اعظم فرموده است: «قُلْ لِلْمُؤْمِنینَ یغُضّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ…وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَتِ یغْضضنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ: ای رسول ما! به مردان مومن بگو، چشم های خود را از نگاه به نامحرمان فروگیرند… و به زنان با ایمان نیز اعلام کن تا دیدگان خود را از هر نامحرمی فروگیرند.»
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «النَّظَرُ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ فَمَنْ تَرَکهَا خَوْفاً مِنَ اللَّهِ أَعْطَاهُ اللَّهُ إِیمَاناً یجِدُ حَلَاوَتَهُ فِی قَلْبِه: نگاه به نامحرم، تیری از تیرهای شیطان است. هر کس آن را به خاطر ترس از خدا ترک کند، خداوند نیز به او ایمانی می بخشد که در دلش لذت شیرینی آن را احساس می کند.»
همچنین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده است: «عفُّوا عَن نساء الناس تَعِفَّ نُساءَکم: در مورد زنان مردم عفت بورزید تا دیگران نیز در مورد زنان شما عفت بورزند و زنان شما از تعرض نامحرمان در امان بمانند»
اما راهکار و درمان خطای چشم:
1. کوچک نشمردن هیچ گناهی هرچند به نظر ناجیز باشد؛
2. عزم جدی و آهنین بر ترک معصیت و مراقبت جدی و دائمی نسبت به تمام کارهای خود؛
3. شرط نمودن با خدا مبنی بر ترک معصیت و هم چنین از او کمک خواستن از او برای توفیق در این کار؛
4. هر گاه فکر گناه و وسوسه آن به ذهن آمد بلافاصله آن را از لوح ذهن خارج کردن و توجه خود را به خدا و امور شریفه مشغول داشتن؛
جدیت و موفقیت در این امر پیروزی بزرگی است و در واقع دفع دشمن شیطان نفس از همان خاکریز اول است. قرآن مجید در وصف پارسایان می فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذَا مَسهُمْ طائفٌ مِّنَ الشیطانِ تَذَکرُوا فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ: پرهیزگاران هنگامی که گرفتار وسوسه های شیطان شوند، به یاد (خدا و پاداش و کیفر او) می افتند؛ و (در پرتو یاد او، راه حق را می بینند و) ناگهان بینا می گردند.»
5. مطالعه و تفکر پیرامون عواقب سوء و وخیم گناه؛ در محضر حق تعالی دانستن و او را به یقین در همه حال مراقب و بینای به افعال خود نگریستن.
6. توجه به چهره کریه و زشت واقعی سیئات؛ برای ترک معاصی لازم است در بسیاری از موارد انسان از مکروهات و چه بسا از برخی مباحات نیز چشم پوشد تا او را به انجام زشتی ها نزدیک نسازند.
7. در حد ممکن دوری جستن از مکان ها و شرایطی که آدمی را به گناه ترغیب می نماید؛
8. تقویت اراده؛
9. محاسبه نفس. هر روز در صورت رخداد خطا، خود را محاکمه و توبیخ نمودن و بلافاصله استغفار کردن.
در پایان باید گفت که: بهترین راه منصرف کردن نگاه و دیده، بازداشتن نگاه از تیزی و خیره نگاه نمودن است. حضرت علی علیه السلام فرمودند: «کسی که چشم خود را پایین اندازد، دلش آسوده گردد، تأسف کمتر خورد و از نابودی در امان ماند»
همچنین می فرماید: «هر که نگاه هایش پاک باشد، اوصافش نیکو شود»؛ «کسی که عنان چشم خود را رها کند، زندگی اش را به زحمت می اندازد و کسی که نگاه هایش پیاپی باشد، حسرت هایش دائمی و پیاپی خواهد بود» و نیز فرمود: «بسا هوسی از نیم نگاهی حاصل است»
