ذوالقرنین در قرآن
آیا کوروش همان ذوالقرنین در قرآن است ؟
در رابطهٔ شخصیت واقعی ذوالقرنین که در کتاب های آسمانی یهودیان، مسیحیان و مسلمان‌ها از آن حرف به میان آمده، چندگانگی وجود دارد و در‌این ارتباط که منظور از ذوالقرنین که در قرآن آمده است ، کوروش میباشد یا این که نه، میان مفسرین و متفکرین اسلامی اختلاف نظر وجود دارد.
در سوره کهف، آیه‌های 83 تا 98 به نام و برخی اعمال ذوالقرنین و خصوصیت های شخصیت او اشاره گردیده‌است. این نشانه‌های سوره کهف درباره ذوالقرنین، به نوشته اکثر مفسران دارای شأن نزول بوده است .
از خود قرآن کریم هم برمی آید که نزول این آیه ها مسبوق به طرح پرسشی از جانب معاصران حضرت نبی صلّی اللّه علیه و اله و سلّم میباشد چون میفرماید: «و از تو درباره ذوالقرنین می‌پرسند.
بگو اکنون یادی از وی بر شما میخوانم» و خبر‌ها نیز همین معنا را تایید می نماید چنانکه در کتاب مسند روایت کرده اند که قریش به تحریک یهود، در زمینه ی چند مورد که برای مثال شخصیت ذوالقرنین بود، سؤال کردند و گفتند: «این مرد چه کسی است و کارهایش چیست؟»
دقت به شأن نزول این واقعیت را آشکار می سازد که یادی از ذوالقرنین – هر کس میباشد – در تورات بایستی باشد.
البته درباره اینکه ذوالقرنین چه کسی است، مفسران و مورخان قدیم وجوه اکثری یاد کرده اند مثلا:
1- مراد از ذوالقرنین اسکندر میباشد .
2- ابوریحان مصادیق دیگری نیز برای ذوالقرنین یاد می نماید مثلا: اطوکس نامی، که به حامیرس یکی‌از ملوک بابل چیره شد‌ه‌است؛ منذر بن ماء السماء و ابو کرب شمر یرعش بن افریقس حمیری.
3- صعب بن جبل (غزالی در سر العالمین).
ولی در عصر جدید مولانا ابو الکلام محیی الدین احمد آزاد وزیر تمدن سابق کشور هند (گویا به اقتباس سر سید احمد خان مصلح مشهور به مسلمان هندی مفسر معروف قرآن) در تفسیرش به اردو به نام «ترجمان القرآن» با دلیل بسیار بر آن میباشد که مراد از ذوالقرنین، کوروش کبیر سلطان هخامنشی میباشد.
ولی هنوز دانشمندان دیگری هم در کشور ایران و جهان اسلام و اسلام شناسی می‌باشند که مراد از ذوالقرنین را اسکندر رومی یا این که مقدونی و یا این که دیگرافراد میدانند، مثلا مونتگمری وات (در دایرةالمعارف اسلام، به انگلیسی، طبع لندن).
یا این که آقای دکتر حسن صفوی از دانشمندان معاصر اهل ایران که کتابی به نام ذوالقرنین چه کسی است؟ نوشته است . وی نظریه اشخاصی را که عقیده دارند، ذوالقرنین به عبارتی کوروش هخامنشی میباشد را رد کرده و مراد از ذوالقرنین را اسکندر مقدونی دانسته اند.
ذوالقرنین در قرآن
شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از مقالات ما,به وب سایت آقای دکتر حمید صادقیان مراجعه نمایید.
ولی قرینه های مؤید نظر مولانا ابو الکلام آزاد از این قرار میباشد:
1) کوروش شخصیتی میباشد که در کتاب مقدس یعنی عهد عتیق (در کتاب رؤیای دانیال، و کتاب عزرا و چند رساله دیگر) از وی با تلویحی مشابه به تصریح یاد شد‌ه‌است. دانیال در رؤیایی می بیند که در قصر شوشان در کشور عیلام و در کنار نهر «اولای» میباشد و قوچی با دو شاخ به تمامی حیوان ها غلبه می نماید، مگر بزی با یک شاخ که عاقبت بر وی غلبه می‌یابد.
بعد از آن دانیال بعد از این خواب از خویش بیخود می گردد و فرشته وحی بر وی ظاهر میگردد و می‌گوید «آن قوچ صاحب دو شاخ را که دیدی، پادشاهان مادیان و فارسیان میباشد و آن بز نر پادشاه یونان میباشد».
2) ذوالقرنین قرآن شخصیتی میباشد که پروردگار به وی تمکن در روی زمین و قدرت و اختیار داده است ، و این با شخصیت کوروش که بر قسمت عظیمی از آسیا و اروپا دست یافته و اولین امپراطوری بزرگ تاریخ را تأسیس نموده است، توافق دارد.
3) ذوالقرنین قرآن خداشناس و دین دار میباشد و کوروش هم خداشناس و یکتاپرست بوده و معقول ترین تاریخی که برای ظهور زرتشتیاد می گردد قرن ششم قبل از ولادت میباشد که با تاریخ حیات کوروش توافق دارد.
4) ذوالقرنین اولین بار سفر یا این که لشکرکشی به غرب یا این که مغرب خورشید داشته است و این مسئله با لشکرکشی کوروش به غرب کشور‌ایران و شکست کروزس پاد شاه لیدیا و تسلط بر آن کشور انطباق دارد.
5) ذوالقرنین در مهاجرت یا این که لشکرکشی دوم خویش به سمت شرق یا این که مشرق حرکت نموده است، و این مسئله با لشکرکشی کوروش به جنوب شرقی (مکران و سیستان) و شمال شرقی (حدود بلخ) انطباق دارد و ظن توانمند این میباشد که کوروش درین سفر، بلاد سند را هم فتح نموده است و ایرانیان،
سند را هند می نامیده اند و از این جهت در کتیبه داریوش، اسم هند نیز میان نامهای ممالک بیست و هشت گانه مفتوحه نام برده است .
در پایان بایستی اضافه کرد درین گونه تحقیق و تطبیق ها، بویژه درباره‌ی قصص قرآن، با قاطعیت نمی توان تعیین مصداق کرد.
ولی چنانکه ملاحظه میشود این نظر و نظریه که مراد از ذوالقرنین قرآن، کوروش کبیر باشد، نظریه ای سنجیده و محتمل الصدق میباشد. و دلیل مؤید آن بسیار بیشتر و معقول تر میباشد.
وب سایت آقای دکتر حمید صادقیان
