شناخت فرزند نوجوان2
شناخت فرزند نوجوان
در‌این نوشتار ما بحث را روی خصوصیت های رشدی متمرکز میکنیم و آنالیز خصوصیت های اقتضایی و اختصاصی را به عهدۀ خودتان و یا این که زمان های بعدی میگذاریم.
به منظور تبیین و تفهیم خوب، خصوصیت های رشدی دورۀ نوجوانی را به دو گروه تقسیم میکنیم:
1- تغییرات و تحولاتی که در نوجوان و در دورۀ بلوغ ایجاد می گردد.
2- تمایل ها و تمایلاتی که متأثر از این تغییرات و تحولات در وی ایجاد میگردد.
در دورۀ نوجوانی که 12 تا 16 سالگی را شامل میگردد، سرعت تغییرات و تحولات مانند دورۀ کودکی بسیار بالاست.
در هیچ دوره ای مانند این دو دوره سرعت رشد این قدر بالا نیست.
این تغییر و تحولات در سه لایه رخ می دهد:
الف- لایۀ جسمانی
ب- لایۀ ذهنی و شناختی
ج- لایۀ عاطفی و روانی
تغییرات لایۀ جسمانی، تحت عنوان سطحی ترین لایه تقریباً برای همه محسوس است . پسر ما قد میکشد، صدایش دورگه میگردد، مو در صورتش پدیدار می گردد. تغییرات در‌این لایه چون محسوس میباشد، ما پدر و مادر متوجه آن می شویم و معمولاً متناسب با آن عکس العمل نشان میدهیم.
میبینیم فرزند ما پایش بزرگ شد‌ه‌است، کفش مطلوب برای وی تهیه میکنیم؛ میبینیم قد کشیده است ، پافشاری نمیکنیم که بایستی شلوار سه سال پیش خویش را بپوشد؛ مو صورتش رشد نموده است، او‌را با شیوۀ استفاده از ماشین اصلاح آشنا میکنیم.
تحولات این لایه چون عمدتاً بارز و محسوس میباشد، ما در شناخت آن وطبیعتاً اتخاذ یک واکنش متناسب با آن مشکلی نداریم. مشکل اساسی آنجاست که ما تغییرات و تحولات را نمیبینیم.
تحولات فرضی و تحولات عاطفی و روانی را نمیبینیم و نمی توانیم متناسب با آن واکنش داشته باشیم. و اینجاست که پدیده ای صورت میگیرد که در روان شناسی به آن تضادومغایرت نسل ها میگویند.
دو نسل در مقابل هم قرار میگیرند، تنش ها در خانواده میان پدر و فرزند، مادر و فرزند در‌این زمان کم کم صورت میگیرد.
من در بالا به اختصار، به اهم این تغییرات و تحولات در سه لایۀ جسمانی، ذهنی و عاطفی اشاره میکنم و بعد از آن ان شاءالله وارد بحث تمایلات میشوم.
در لایۀ جسمانی که سطحی ترین و محسوس ترین لایه میباشد، اهم تغییرات عبارت میباشد از:
1- تقریباً به حد نهایی رسیدن چارچوب و اسکلت اساسی بدن، کودک ها قد میکشند، حدوداً چارچوب اساسی بدن و قیافۀ اصلی آنان در دورۀ نوجوانی صورت میگیرد. درین تغییر‌و تحول، بیشترین سرعت رشد در اندام های تحتانی میباشد.
2- معمولاً در پسرها غضروف ها در بلوغ تدریجاً پیچیده و محکم میگردند، در واقع بدل به ماهیچه میگردند.
3- در برخی از اندام ها و در پسرها از جمله صورت، رشد مو اتفاق می افتد.
4- در پسرها صدا دورگه میشود.
5- رویش اندام های جنسی نسبتاًً کامل میگردد.
6- بعضی از غدد فعال و فعالیت بعضی تشدید می گردد.
7- در دخترها تغییراتی به اقتضای خودشان و در واقع به اقتضای نقش هایی که پروردگار حکیم در آفرینش بر عهدۀ آنان گذاشته میباشد، به ویژه دو نقش اصلی همسری و مادری شکل میگیرد.
شناخت فرزند نوجوان2
شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از مقالات ما, به وب سایت آقای دکتر حمید صادقیان مراجعه نمایید.
در همین لایه که اشاره شد تغییراتش سطحی و محسوس میباشد، گهگاه سرعت تغییرات آن قدر زیاد میباشد که نه فقط پدر و مادر که خود نوجوان هم در درک، بررسی و کنار آمدن با آن دچار مشکل میگردد.
به عنوان مثال گهگاه اتفاق می افتد که نوجوان هنگام راه رفتن پاهایش به هم گیر می نماید و زمین میخورد. یا این که هنگامی می‌خواهد لیوان چایی را از سینی بردارد، دستش به استکان بغلی میخورد و چای می ریزد.
اکنون فکر کنید این اتفاقات برای مثالً در یک جلسۀ میهمانی افتاده است ؛ حس خجالت و حیرت نوجوان سر جای خودش، در صورتی‌که خانواده و دور و بری ها نیز نسبت به تحولات این دوره توجیه نباشند و ندانند که سرعت پرورش دست و پای نوجوان ها آن قدر سریع بوده که نوجوان هنوز نتوانسته است خودش را با موقعیت تازه تطبیق دهد،
در واقع مقیاس هایش به هم ریخته است ، اکنون خانواده و اطرافیانی که نسبت بدین مسائل توجیه نیستند ممکن میباشد در اینگونه حالت هایی با زبان استهزا و تمسخر وارد معرکه شوند و با عباراتی مثل دست و پا چلفتی، شصت پات نره تو چشمت،
بزرگ شدی راه رفتن یادت رفته، شرایط را برای نوجوان معصوم تبدیل به جهنم نمایند. گهگاه در‌این برهه زمانی یک جوش صورت برای یک نوجوان تبدیل به یک معضل می گردد.
در لایۀ ذهنی چه اتفاقی می افتد؟ یکی دو مثال از این اتفاقات را اشاره میکنم. یکی‌از این اتفاقات که در لایۀ ذهنی شکل میگیرد، تبدیل تفکر انضمامی به تفکر انتزاعی میباشد.
کودک ها در ابتدا فکرشان انضمامی میباشد، یعنی مفاهیم محض را درصورتی که ضمیمه به محسوسات نشود، متوجه نمی‌شوند. برای مثالً در کتاب های ریاضی دورۀ دبستان هنگامی میخواهند مفاهیم ذهنی را به کودک ها یاد دهند، ضمیمه به محسوسات می نمایند.
میگویند دو سیب به اضافۀ دو سیب، مساوی میباشد با چهار سیب. این را تفکر انضمامی میگویند. چرا این کار را می نمایند؟ زیرا بچۀ دبستانی مفاهیم مجرد را نمی فهمد.
مفاهیم ذهنی محض و اخلاقی محض و عقلی محض را نمی فهمد. ممکن میباشد به تقلید بگوید آری و اینها را حفظ نماید، البته حقیقتاً فهم و شعور درستی از مفاهیم مجرد ندارد.
براین اساس ریاضیات را که یک مفهوم مجرد میباشد، با محسوسات ضمیمه می نمایند و به وی آموزش میدهند. دو قلم به اضافۀ دو قلم میشود چهار قلم. زیرا طفل معنی قلم را میفهمد، در نتیجه معنی 2 را نیز متوجه میشود.
